Δήμητρα Χριστοπούλου
Επίκουρη Καθηγήτρια Μαθηματικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών
τ. Λέκτορας Τμήματος Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Πατρών
Βιογραφικό
Σπουδές:
Απολυτήριο Λυκείου με βαθμό 19 & 10/12
Πτυχιούχος του Μαθηματικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών. Βαθμός 8,20
Μεταπτυχιακό στη Φιλοσοφία και Ιστορία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας, Διαπανεπιστημιακό Π.Μ.Σ. του Μ.Ι.Θ.Ε. Παν/μίου Αθηνών & της Σχολής Ε.Μ.Φ.Ε. του Ε.Μ.Π. Βαθμός 9,41
Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία: "Ο Paul Benacerraf και η γνωσιολογική πρόκληση στο μαθηματικό ρεαλισμό" στο E.M.Π.
Διδακτορική Διατριβή στο πλαίσιο του Διαπανεπιστημιακού Π.Μ.Σ. του Μ.Ι.Θ.Ε. Παν/μίου Αθηνών & της Σχολής Ε.Μ.Φ.Ε. του Ε.Μ.Π. Βαθμός Άριστα
Mεταδιδακτορική έρευνα (υποτροφία ΙΚΥ) στο Μ.Ι.Θ.Ε., Πανεπιστήμιο Αθηνών: Έμμεσοι ορισμοί και a priori γνώση
Ερευνητικά ενδιαφέροντα:
Φιλοσοφία των Μαθηματικών
Φιλοσοφία της Λογικής
Αναλυτική Μεταφυσική
Φιλοσοφία της Επιστήμης
Διδακτορική Διατριβή
"Κριτική διερεύνηση του επιχειρήματος του Νεοφρεγκεανισμού/Νεολογικισμού για τους φυσικούς αριθμούς ως αντικείμενα και για την προέλευση της αριθμητικής γνώσης".
Διαπανεπιστημιακό Π.Μ.Σ. του Μ.Ι.Θ.Ε. Παν/μίου Αθηνών & της Σχολής Ε.Μ.Φ.Ε. του Ε.Μ.Π, Αθήνα, 2006.
3-μελής: Σ. Ψύλλος, Δ. Αναπολιτάνος, Α. Μπαλτάς
Επιστημονικές Δημοσιεύσεις
21. Christopoulou, D. "Implicitly defining mathematical terms. A path towards Pluralism"
in the Handbook of the History and Philosophy of mathematical practice
(ed.) Bharath Sriraman, 1-17
20. Χριστοπούλου, Δ. (2020) "Οι φιλοσοφικές υποδηλώσεις των θεμελιωδών συνολοθεωρητικών πεποιθήσεων", στον συλλ. τόμο (επιμ. Δ. Αναπολιτάνος) Αξιώματα, Παράδοξα, Υποθέσεις και Εικασίες, εκδ. Νεφέλη, 2020
19. Anapolitanos, D. A. and Christopoulou, D. (2020) “Peirce and Leibniz on Continuity and the Continuum” Metaphysica 21(1) 115-128
18. Anapolitanos, A. D. and Christopoulou, D. (2020) “Aristotle on potential density”, Axiomathes, DOI 10.1007/s10516-020-09476-w
17. Christopoulou, D. (2019) “Sets and Necessity”, Politeia, vol. Ι (3), 99-110
16. Χριστοπούλου, Δ. (2017) «Η συντακτική και η σημασιολογική συμπεριφορά των αριθμητικών όρων, σύμφωνα με τη νεοφρεγκεανή προσέγγιση», Νεύσις, 25, 119-139
15. Το επίμετρο "Ο φαινομενολόγος G. C. Rota για τη φιλοσοφία και τα μαθηματικά" του βιβλίου με τίτλο G. C. Rota, Μαθηματικά και Φιλοσοφία, Ευρασία, 2015
14. Christopoulou, D. (2015) "Dealing with Quine's wolf: Is 2nd order logic ontologically commitable?" Philosophical Inquiry, 39, 1, 63-80
11. Christopoulou, D. (2012) "Two German philosophers of mathematics, two epistemological traditions: Frege and Weyl on abstraction", Proceedings, 5th International Conference, European Society for the History of Science
10. Christopoulou, D. (2011) “On a double aspect of numbers as universals and objects”, Logic and Philosophy of Science, Vol. IX, No 1, 229-245
8. Χριστοπούλου, Δ. (2016) "Όψεις μετασχηματισμού της αφαιρετικής διαδικασίας στα μαθηματικά", Πρακτικά Συνεδρίου ΙΦΔΦΕ, Οκτώβριος 2016, 201 - 207
7. Χριστοπούλου, Δ. (2010) "Κριτήρια ταυτότητας στη Μεταφυσική των αφηρημένων αντικειμένων" , Δευκαλίων, 224-258
6. Χριστοπούλου, Δ. (2009) "Τα conditionals του Carnap ως έμμεσοι ορισμοί του νοήματος των επιστημονικών όρων: η διαμάχη μεταξύ των Horwich και Hale & Wright" (Πρακτικά 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, Λευκωσία, Ιούνιος 2009)
5. Χριστοπούλου, Δ. (2009) "Οι αφαιρετικές αρχές του Frege ως διέξοδος από το δίλημμα του Benacerraf", συλ/ικός τόμος (επιμ. Δ. Αναπολιτάνος) Στιγμές και Διάρκειες, 377-396
4. Χριστοπούλου, Δ. (2008) "Οι οντολογικές δεσμεύσεις της λογικής 2ης τάξεως" Μαθηματική Επιθεώρηση, τ. 70, 26-42
3. Χριστοπούλου, Δ. (2007) "Ο ενδεχομενικός νομιναλισμός του Hartry Field", Μαθηματική Επιθεώρηση, τ. 67, 46-62
Παλαιότερες
2. Χριστοπούλου, Δ. (2000) "Ο Paul Benacerraf και η γνωσιολογική πρόκληση στο μαθηματικό ρεαλισμό", Δευκαλίων, 2000, 18/1, 45-70 (το άρθρο συνοψίζει την μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία (1999) με ομώνυμο τίτλο που εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Α. Μπαλτά)
1. Χριστοπούλου, Δ. (2000) "Το πρόβλημα του τρόπου ύπαρξης των μαθηματικών αντικειμένων κατά τον Αριστοτέλη: Ερμηνείες των Hussey και Mignucci" Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, Ευκλείδης Γ Επιθεώρηση Μαθηματικής Εκπαίδευσης, 53-54, 5-24
Άλλες δημοσιεύσεις:
Χριστοπούλου, Δ. (2009) "Περί μαθηματικού πλατωνισμού (αναφορά σε σχόλιο του Β. Davies)" Cogito, 84-87
Συν-δημοσιεύσεις
A) Με τον Σ. Ψύλλο
2. Χριστοπούλου, Δ. και Ψύλλος, Σ. (2005) "Νεολογικισμός: Προβλήματα και προοπτικές", Νεύσις, 14, 152-173
Ψύλλος, Σ. και Χριστοπούλου, Δ. "Μαθηματικός Φιξιοναλισμός/Νομιναλισμός: προβλήματα και προοπτικές", σε συλλογικό τόμο στη μνήμη Δ Μούκανου
B) Με τον ομότιμο καθηγητή Δ. Αναπολιτάνο
(θέματα που αφορούν το συνεχές, την επαγωγή, την αριστοτελική σκέψη για το άπειρο και τη συνέχεια)
4. Anapolitanos, A. D. and Christopoulou, D. (2019) “Aristotelian Time” Metaphysica, 20 (1), 35-49
3. Christopoulou, D. Anapolitanos, D. Alexiadou, M. "Hume's Problem of Enumerative Induction Reconsidered. Building on Armstrong and Harman's Accounts", Philosophical Inquiry, 41 (1), Winter 2017, 86-97 (Aνακοινώθηκε τον Ιανουάριο 2015 στην Πάτρα στο συνέδριο προς τιμήν της Ι. Πατέλλη)
Anapolitanos, A. D. and Christopoulou, D. (2021) "Aristotle on potential density" Axiomathes, 31, 1-14
Bιβλία
ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ Χριστοπούλου, Δ. Τα διλήμματα του Paul Benacerraf. Μια προβληματική της φιλοσοφίας των μαθηματικών, Αθήνα, Οκτώ, 2017
Βιβλίο - Πρόλογος και Μετάφραση Χριστοπούλου, Δ., Αθήνα, Ευρασία, 2018 (μτφρ. του άρθρου του E. J. Lowe, Philosophical Logic)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ της M. Friend, Γνωρίζοντας τη Φιλοσοφία των Μαθηματικών, Επίκεντρον, 2020 (μτφρ. Βερ. Πέτρου)
Χριστοπούλου, Δ. Nεολογικισμός/Νεοφρεγκεανισμός: οι αριθμοί ως αντικείμενα, 2021, εκδόσεις Παρέμβαση (διδ. διατριβή 2006)
+
Ένα βιβλίο σε συνεργασία με τον Σ. Ψύλλο : έξι κεφάλαια από τα οποία τα τέσσερα είναι τα ήδη δημοσιευμένα κοινά άρθρα των Ψύλλου και Χριστοπούλου που αναφέρονται ανωτέρω συν δύο κεφάλαια που εκκρεμούν.
Χριστοπούλου, Δ. Λογική και Οντολογική ύπαρξη: ο υπαρκτικός ποσοδείκτης στη φιλοσοφία της λογικής, εκδόσεις Παρέμβαση, 2023
Βιβλιοκρισίες
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ Δ. Χριστοπούλου για το βιβλίο του Δ. Αναπολιτάνου Φιλοσοφικές εξεικονίσεις, Αφηγήσεις και Σχήματα, Εκκρεμές, 2019, στο Books' Journal
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ Δ. Χριστοπούλου για το πόνημα του Γ. Ευαγγελόπουλου με τίτλο: "Μαθηματικά, θεωρητική ή πρακτική επιστήμη εν τέλει;" Ευρασία, στο Book's Journal Mάρτιος 2018
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ Δ. Χριστοπούλου, για το βιβλίο Bonjour, L. (1998) In defense of Pure Reason: A rationalist account of a priori justification, Cambridge, Cambridge University Press στο Νεύσις 10 (2001), 206-213
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ Δ. Χριστοπούλου για το βιβλίο Το Πεπερασμένο, το Άπειρο και ο Κόσμος (21 κεφάλαια φιλοσοφίας) Δ. Α. Αναπολιτάνου, στο Books' Journal Μαϊου 21
BIBΛΙΟΚΡΙΣΙΑ Δ. Χριστοπούλου για το βιβλίο Το Πεπερασμένο, το Άπειρο και ο Κόσμος - Δ. Αναπολιτάνου, στο περιοδικό Φιλολογική 2021, 39, τ. 154-155, 80-84
Άλλες βιβλιοκρισίες για τα βιβλία:
Γ. Ρουσόπουλου Η επιστημολογία των μαθηματικών, εκδόσεις Οκτώ, 2022
Θ. Τάση, Φιλοσοφία της ανθρώπινης αναβάθμισης, εκδόσεις Αρμός, 2021
Δ. Αναπολιτάνου, Υπαρκτικές Τροπικότητες και Φιλοσοφικές Αποτιμήσεις, εκδόσεις Νεφέλη, 2021
P. Arazim, The problem of Plurality of Logics, Bloomsbury Academic, 2021
Συμμετοχή σε διεθνή Συνέδρια με κριτές:
1. 17th Novembertagung Conference, University of Edinburgh, Science Studies Unit, 3-4 November 2006
2. Workshop: A Priori knowledge and Implicit Definitions, Freie University, Berlin, Semptember 2006
3. 21th Symposium Logica, Institute of Philosophy, Czech Republic, 18-22 Ιουνίου 2007
4. BSPS (British Society for the Philosophy of Science Annual Conference), University of Bristol, 5-6 Iουλίου 2007
5. Joint Session of the Aristotelian Society and the Mind Association, University of Bristol, 6-8 Ιουλίου 2007
6. 1st Conference of the European Philosophy of Science Association (EPSA), Madrid, 14-17 Nοεμβρίου 2007
7. ECAP6, European Congress of Analytic Philosophy, Krakow, 21-25 Αυγούστου 2008
8. Joint Session of the Aristotelian Society and the Mind Association, University of East Anglia, Norwich, 10-12 July 2009
9. Joint Session of the Aristotelian Society and the Mind Association Sussex University, 7-9 July 2011
10. 3rd Conference of the European Philosophy of Science Association (EPSA), University of Athens, 5-7 Οκτωβρίου 2011
11 5th International Conference, Society for the History of Science, Athens, 2012
12. Conference “The Analysis of theoretical terms”, Mathematical Philosophy Center, Ludwig Maximilians Universität, München, April 2013 (ως προσκεκλημένη ομιλήτρια)
13. Joint Session of the Aristotelian Society and the Mind Association, Cardiff, 7-8 July 2016
14. ENFA 7 Seventh National Meeting In Analytic Philosophy, School Of Arts And Humanities, University of Lisbon, September 2018
Επιλεγμένες εργασίες που ανακοινώθηκαν στα ανωτέρω διεθνή Συνέδρια:
“Janus’ face of natural numbers”
“Abstraction Principles and Discovery”
“Ramseyfying implicit definitions”
“On the synthetic content of implicit definitions”
“On a double aspect of numbers as universals and objects”
“Implicitly defining mathematical terms”
"Aristotle on number as a property"
"What the values of 2nd order variables could be"
Επίσης, οι δύο συνεργασίες
“Βenacerraf’s challenge to ethical realism (με τον Σ. Βιρβιδάκη)
“The a priori: between conventions and implicit definitions” (με τον Σ. Ψύλλο)
Συμμετοχή σε ελληνικά συνέδρια με κριτές:
11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, Πάτρα, Οκτώβριος 2008
1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γνωσιακής Επιστήµης, Πάρος, Μάιος 2009
5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και ∆ιδασκαλίας των Φυσικών Επιστηµών, Λευκωσία, Ιούνιος 2009
1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Επιστήµης, Αθήνα, Οκτώβριος, 2010
2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Αθήνα, Νοέμβριος, 2012
Ημερίδα για το οντολογικό status του αριθμού, Πάτρα, Μάιος, 2013
3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Αθήνα, Νοέμβριος, 2014
Συνέδριο για τα Αρχαία ελληνικά μαθηματικά, ιστορικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις, Αθήνα, Μάιος 2015
4ο Πανελλήνιο Συνέδρο Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Αθήνα, Δεκέμβριος, 2016
9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Φυσικών επιστημών, Αθήνα, Οκτώβριος, 2016
Διημερίδα για τα Αρχαία Ελληνικά μαθηματικά, ιστορικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις, Αθήνα, Μάιος 2017
5o Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Αθήνα, Δεκέμβριος, 2018
Επίσης,
Συνέδριο προς τιμήν της ομότιμης καθηγήτριας Ι. Πατέλλη (Πάτρα, Ιανουάριος 2015)
[Δ. Χριστοπούλου & Μ. Αλεξιάδου (Πανεπιστήμιο Πατρών) «Η πρόταση για τη λύση του 'προβλήματος της επαγωγής’ στις προσεγγίσεις των G. Harman και D. Armstrong»]
Επιλεγμένες εργασίες που ανακοινώθηκαν στα ελληνικά συνέδρια:
"Υποκείµενο και µαθηµατική γνώση: µεταξύ επινόησης και ανακάλυψης"
"Η επανεννοιολογιοποίηση ως ανακατανοµή περιεχοµένου σε (νεοφρεγκεανές) αφαιρετικές αρχές 2ης τάξεως"
"Τα conditionals του Carnap ως έµµεσοι ορισµοί του νοήµατος των επιστηµονικών όρων: η διαµάχη µεταξύ των Horwich και Hale & Wright"
"∆ιλήµµατα σχετικά µε τη µαθηµατική αλήθεια"
"Οι έμμεσοι ορισμοί του Herman Weyl"
"Οι οντολογικές υποδηλώσεις της λογικής 2ης τάξεως"
"Οψεις μετασχηματισμού της αφαιρετικής διαδικασίας στα μαθηματικά"
"Το γνωσιολογικό status των αξιωμάτων"
"Η πρόταση για τη λύση του ‘προβλήματος της επαγωγής’ στις προσεγγίσεις των G. Harman και D. Armstrong"
"Το πλήθος των αδιαιρέτων"
"Οι αντιλήψεις του C. Peirce για το συνεχές"
Μαθήματα:
Στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Παν/μίου Πατρών (2007-2015):
Λογική (Προτασιακός και Κατηγορηματικός Λογισμός)
Φιλοσοφική Λογική
Φιλοσοφία της Επιστήμης
Επεξεργασία Φιλοσοφικών Θεμάτων
Γνωσιοθεωρία - Μεταφυσική
Τροπικότητα & δυνατοί κόσμοι στη φιλοσοφία του D. Lewis
Θέματα Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας
Αναλυτική Φιλοσοφία
Στο Τμήμα Μαθηματικών του ΕΚΠΑ:
Φιλοσοφία Μαθηματικών
Επιστημολογία και Διδακτική Μαθηματικών
Φιλοσοφία Μαθηματικών 2013-2020 (μεταπτυχιακό)
Μαθηματική Λογική (μεταπτυχιακό) 2016
Σε άλλα Α.Ε.Ι.
Στο Μ.Ι.Θ.Ε. του Παν/μίου Αθηνών (2008-2010): Φιλοσοφία Μαθηματικών (2016) Μαθηματική Ανάλυση Ι
Στο Μαθηματικό του Παν/μίου Αθηνών (2007-2009): Επιστημολογία Μαθηματικών
Στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Παν/μίου (2007, 2008): Ιστορία των Ιδεών
Στο Τμήμα Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ (2016, 2017) Περιήγηση στη Μαθηματική Λογική
Στο Τμήμα ΦΠΨ του ΕΚΠΑ: Λογική
Στο Τμήμα Παιδαγωγικών του ΕΚΠΑ: Φιλοσοφία Μαθηματικών
Στο Τμήμα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ: Λογική Ι
Μέλος της Mind Association
Παλαιότερο μέλος της EPSA (European Philosophy of Science Association) και της Society for the History of Science
Επιβλέπουσα Διπλωματικών Εργασιών που ολοκληρώθηκαν:
I. Σ. "H προσέγγιση του Kuhn στις περιπτώσεις της φυσικής, χημείας και ιατρικής" (ιστορία επιστήμης)
Ε. Α. "Η διαμάχη για τους νόμους της φύσης: χιουμιανές κανονικότητες ή σχέσεις μεταξύ καθόλου (Armstrong);" (μεταφυσική)
Μ. Α. "Το πρόβλημα της επαγωγής και οι προσπάθειες επίλυσής του" (λογική-γνωσιολογία) [προέκυψε συν-δημοσίευση]
Α. Β. "Η διαμάχη μεταξύ ρεαλισμού και εργαλειοκρατίας στη φιλοσοφία της επιστήμης. Η περίπτωση του van Fraassen" (φιλοσοφία της επιστήμης)
Ν. Π. "Το μαθηματικό αντικείμενο σύμφωνα με τη φρεγκεανή προσέγγιση και σύμφωνα με τον Quine: μια κριτική αντιπαράθεση" (φιλ.μαθηματικών)
Β. Σ. "Νατουραλιστικός συνολοθεωρητικός ρεαλισμός" (φιλοσοφία μαθηματικών)
Ε. Δ. "Η φιλοσοφία των μαθηματικών του G. C. Rota" (φιλοσοφία μαθηματικών)
Κ. Γ. "Frege vs ΗiIlbert σχετικά με τα αξιώματα της γεωμετρίας: η προσέγγιση του έμμεσου ορισμού στη σύγχρονη συζήτηση για τα μαθηματικά αξιώματα"
Ν. Ε. "Οι λογικές πλάνες στην άτυπη λογική/επιχειρηματολογία"
Ε. Γ. "Μορφές του σύγχρονου μαθηματικού ρεαλισμού"
Μ. Α. "Φιλοσοφικές προσεγγίσεις του απείρου: η αμηχανία της φιλοσοφίας"
Δ. Μ. "Νομιναλισμός" (η διαμάχη με τον ρεαλισμό)
Χ. Ξ. Μορφές Αντιρεαλισμού στη Φιλοσοφία των Μαθηματικών του 20ου αι.
Β. Τ. Παράδοξα συνολοθεωρητικά, λογικά, ερμηνευτικά και Διλήμματα
Δ. Πέππα, Τα μαθηματικά στο λογικό θετικισμό